శ్రీ మహా విష్ణువు యొక్క అవతారమైన హయగ్రీవుని ధ్యానించుటకు గొప్ప మార్గమే ఈ హయగ్రీవ స్తోత్రం. శ్రావణ మాసంలో వచ్చే పౌరమిరోజున హయగ్రీవ జయంతిని జరుపుకుంటారు.
హయగ్రీవుడు మిక్కిలి కరుణా మూర్తి, భక్తసులభుడు, జ్ఞానాన్ని, వాక్కుని, ప్రసాదించే దైవం. అట్టి హయగ్రీవుని స్తుతించుటకు హయగ్రీవ స్తోత్రం ఎంతగానో ఉపయోగపడుతుంది.
వేదాలను అపహరించిన రాక్షసుణ్ణి సంహరించటం కోసం శ్రీ మహా విష్ణువు లోకనాయకి అయిన పరాశక్తి అనుగ్రహంతో హయగ్రీవ అవతారాన్ని ధరించి ఆ రాక్షసుణ్ణి సంహరించి వేదములను తిరిగి బ్రహ్మదేవునికి ఇస్తాడు.
అంతేకాదు మానవాళికి పరాశక్తి వైభవాన్ని చెప్పేందుకు లలితా సహస్రనామం స్తోత్రమును అగస్త్య మహర్షికి చెప్పింది కూడా హయగ్రీవుడే.
అంతటి హయగ్రీవ దేవుని ప్రార్ధించు ఉపాసించుటకు హయగ్రీవ స్తోత్రం మరియు హయగ్రీవ మంత్రం ఎంతో ఉపయుక్తకరం.

Sri Hayagriva Stotram in Telugu for Worshipping Lord Hayagriva శ్రీ హయగ్రీవ స్తోత్రం
జ్ఞానానన్దమయం దేవం నిర్మలస్ఫటికాకృతిం
ఆధారం సర్వవిద్యానాం హయగ్రీవముపాస్మహే (1)
స్వతస్సిద్ధం శుద్ధస్ఫటిక మణిభూభృత్ప్రతిభటం
సుధాసధ్రీచీభిర్ద్యుతిభిరవదాత త్రిభువనం
అనంతైస్త్రయ్యంతైరనువిహిత హేషాహలహలం
హతాశేషావద్యం హయవదనమీడే మహిమహః (2)
సమాహారస్సామ్నాం ప్రతిపదమృచాం ధామ యజుషాం
లయః ప్రత్యూహానాం లహరివితతిర్బోధజలధేః
కథాదర్పక్షుభ్యత్కథకకుల కోలాహలభవం
హరత్వంతర్ధ్వాన్తం హయవదన హేషాహలహలః (3)
ప్రాచీ సన్ధ్యా కాచిదన్తర్నిశాయాః
ప్రజ్ఞాదృష్టే రఞ్జనశ్రీరపూర్వా
వక్త్రీ వేదాన్ భాతు మే వాజివక్త్రా
వాగీశాఖ్యా వాసుదేవస్య మూర్తిః (4)
విశుద్ధవిజ్ఞాన ఘనస్వరూపం
విజ్ఞానవిశ్రాణన బద్ధదీక్షం
దయానిధిం దేహభృతాం శరణ్యం
దేవం హయగ్రీవమహం ప్రపద్యే (5)
అపౌరుషేయైరపి వాక్ప్రపంచైః
అద్యాపి తే భూతిమదృష్టపారాం
స్తువన్నహం ముగ్ధఇతి త్వయైవ
కారుణ్యతో నాథ కటాక్షణీయః (6)
దాక్షిణ్యరమ్యా గిరిశస్య మూర్తిః-
దేవీ సరోజాసన ధర్మపత్నీ
వ్యాసాదయోఽపి వ్యపదేశ్య వాచః
స్ఫురన్తి సర్వే తవ శక్తిలేశైః (7)
మన్దోభవిష్యన్నియతం విరించః
వాచాం నిధేర్వాంఛిత భాగధేయః
దైత్యాపనీతాన్ దయయైన భూయోపి
అధ్యాపయిష్యో నిగమాన్నచేత్త్వమ్ (8)
వితర్కడోలాం వ్యవధూయ సత్త్వే
బృహస్పతిం వర్తయసే యతస్త్వం
తేనైవ దేవ త్రిదేశేశ్వరాణా
అస్పృష్ట డోలాయితమాధిరాజ్యమ్ (9)
అగ్నౌ సమిద్ధార్చిషి సప్తతన్తోః
ఆతస్థివాన్మంత్రమయం శరీరం
అఖండసారైర్హవిషాం ప్రదానైః
ఆప్యాయనం వ్యోమసదాం విధత్సే (10)
యన్మూల మీదృక్ప్రతిభాతత్త్వం
యా మూలమామ్నాయ మహాద్రుమాణాం
తత్త్వేన జానంతి విశుద్ధసత్త్వాః
త్వామక్షరామక్షరమాతృకాం త్వాం (11)
అవ్యాకృతా ద్వ్యాకృతవానసి త్వం
నామాని రూపాణి చ యాని పూర్వం
శంసన్తి తేషాం చరమాం ప్రతిష్ఠాం
వాగీశ్వర త్వాం త్వదుపజ్ఞవాచః (12)
ముగ్ధేన్దునిష్యన్దవిలోభనీయాం
మూర్తిం తవానన్దసుధా ప్రసూతిం
విపశ్చితశ్చేతసి భావయన్తే
వేలాముదారామివదుగ్ధ సిన్ధోః (13)
మనోగతం పశ్యతి యస్సదా త్వాం
మనీషిణాం మానస రాజహంసం
స్వయంపురోభావ వివాదభాజః
కింకుర్వతే తస్య గిరో యథార్హమ్ (14)
అపి క్షణార్ధం కలయన్తి యే త్వాం
ఆప్లావయన్తం విశదైర్మయూఖైః
వాచాం ప్రవాహైరనివారితై స్తే
మందాకినీం మన్దయితుం క్షమన్తే (15)
స్వామిన్భవద్ద్యాన సుధాభిషేకాత్
వహన్తి ధన్యాః పులకానుబన్దం
అలక్షితే క్వాపి నిరూఢ మూలం
అంగ్వేష్వి వానన్దథుమఙ్ కురన్తమ్ (16)
స్వామిన్ప్రతీచా హృదయేన ధన్యాః
త్వద్ధ్యానచంద్రోదయ వర్ధమానం
అమాన్తమానంద పయోధిమన్తః
పయోభి రక్ష్ణాం పరివాహయన్తి (17)
స్వైరానుభావాస్ త్వదధీనభావాః
సమృద్ధవీర్యాస్త్వదను గ్రహేణ
విపశ్చితోనాథ తరన్తి మాయాం
వైహారికీం మోహనపిఞ్ఛికాం తే (18)
ప్రాఙ్-నిర్మితానాం తపసాం విపాకాః
ప్రత్యగ్రనిశ్శ్రేయససంపదో మే
సమేధిషీరం స్తవ పాదపద్మే
సంకల్పచిన్తామణయః ప్రణామాః (19)
విలుప్త మూర్ధన్య లిపిక్రమాణా
సురేన్ద్ర చూడా పదలాలితానాం
త్వదంఘ్రి రాజీవరజః కణానాం
భూయాన్ప్రసాదో మయి నాథ భూయాత్ (20)
పరిస్ఫురన్నూపుర చిత్రభాను
ప్రకాశ నిర్ధూత తమోనుషంగా
పదద్వయీం తే పరిచిన్మహేన్తః
ప్రబోధరాజీవ విభాతసన్ధ్యామ్ (21)
త్వత్కిఙ్కరాలంకరణోచితానాం
త్వయైవ కల్పాన్తరపాలితానాం
మంజుప్రణాదం మణినూపురం తే
మంజూషికాం వేదగిరాం ప్రతీమః (22)
సంచిన్తయామి ప్రతిభాదశాస్థాన్
సన్ధుక్షయన్తం సమయ ప్రదీపాన్
విజ్ఞానకల్పద్రుమపల్లవాభం
వ్యాఖ్యానముద్రామధురం కరంతే (23)
చిత్తే కరోమి స్ఫురితాక్షమాలం
సవ్యేతరం నాథ కరం త్వదీయం
జ్ఞానామృతోదంచనలంపటానాం
లీలాఘటీయన్త్రమివాశ్రితానామ్ (24)
ప్రబోధ సిన్ధోరరుణైః ప్రకాశైః
ప్రవాళసఙ్ఘాతమివోద్వహన్తం
విభావయే దేవ స పుస్తకం తే
వామం కరం దక్షిణమాశ్రితానామ్ (25)
తమాం సిభిత్త్వా విశదైర్మయూఖైః
సమ్ప్రీణయన్తం విదుషశ్చకోరాన్
నిశామయే త్వాం నవపుణ్డరీకే
శరద్ఘనే చంద్రమివ స్ఫురన్తమ్ (26)
దిశన్తు మే దేవ సదా త్వదీయాః
దయాతరంగాను చరాః కటాక్షాః
శ్రోత్రేషు పుంసామమృతంక్షరన్తీం
సరస్వతీం సంశ్రిత కామధేనుమ్ (27)
విశేష విత్పారిషదేషు నాథ
విదగ్ధగోష్ఠీ సమరాంగణేషు
జిగీషతో మే కవితార్కికేంద్రాన్
జిహ్వాగ్ర సింహాసన మభ్యుపేయాః (28)
త్వాం చిన్తయన్ త్వన్మయతాం ప్రపన్నః
త్వాముద్గృణన్ శబ్దమయేన ధామ్నా
స్వామిన్సమాజేషు సమేధిషీయ
స్వచ్ఛన్ద వాదాహవబద్ధశూరః (29)
నానావిధానామగతిః కలానాం
న చాపి తీర్థేషు కృతావతారః
ధ్రువం తవానాధ పరిగ్రహాయాః
నవ నవం పాత్రమహం దయాయాః (30)
అకమ్పనీయాన్యపనీతిభేదైః
అలంకృషీరన్ హృదయం మదీయమ్
శంకా కళంకా పగమోజ్జ్వలాని
తత్త్వాని సమ్యంచి తవ ప్రసాదాత్ (31)
వ్యాఖ్యాముద్రాం కరసరసిజైః పుస్తకం శంఖ చక్రే
భిభ్రద్భిన్న స్ఫటికరుచిరే పుణ్డరీకే నిషణ్ణః
అమ్లానశ్రీరమృతవిశదైరంశుభిః ప్లావయన్మాం
ఆవిర్భూయా దనఘమహిమా మానసే వాగధీశః (32)
వాగర్థసిద్ధిహేతోః పఠత హయగ్రీవసంస్తుతిం భక్త్యా
కవితార్కిక కేసరిణా వేంకటనాథేన విరచితామేతామ్ (33)
ఇతి శ్రీ హయగ్రీవ స్తోత్రం సమాప్తం
Leave a Comment